Bijzonder Buenos Aires

Van Buenos Aires wordt weleens gezegd dat het een stad is die oogt als Parijs en wordt bewoond door Spaanssprekende Italianen, die hun stad even belangrijk vinden als Londen. Daar zit veel waarheid in, maar het zou het unieke karakter van de stad tekort doen om het daarbij te laten. Neem de tango-traditie bijvoorbeeld, of het bijzondere levensverhaal van de legendarische Eva Perón – ook wel bekend als Evita – die het Argentijns bewustzijn nooit helemaal heeft verlaten. Nieuwsgierig? TIX neemt je mee in een van de leukste en veelzijdigste steden van Zuid-Amerika.

Niemand weet precies hoe en waar tango precies voor het eerst opdook, maar het was ergens in de negentiende eeuw, aan de oevers van de Rio de La Plata. Aan deze ‘rivier van zilver’ ligt Buenos Aires, en eigenlijk is het niet zo’n toeval dat de spetterende danscultuur hier is ontstaan: het is een stad van zwoele nachten. Tango is het zinderende resultaat van de samensmelting van de ritmes van Spaanse en Italiaanse immigranten, Zuid Amerikaanse cowboys (caudillos), en de nakomelingen van zwarte slaven. De mengelmoes van deze gepassioneerde machoculturen leverde een dans op die behalve stoer, ook verrassend teder kan zijn.

Het bijzondere is het sindsdien eigenlijk nooit uit de mode is geraakt. Op de straten van de historische buurten van de stad als San Telmo en La Boca poseren fotogenieke dansparen voor toeristen, maar tango is veel meer dan een toeristische attractie: in souterrains, buurthuizen, cafés en dansstudio’s verdeeld over de stad is tango nog steeds een onderdeel van het dagelijks leven van veel porteños – zoals men de inwoners van Buenos Aires noemt – van alle leeftijden. Er zijn moderne variaties met namen als tango nuevo, neo-tango, fusion, en zelfs electro-tango.

 
In welke vorm dan ook; de vonken springen ervan af. Stevig tegen elkaar aangedrukte paren bedrijven zwierende acrobatiek die tot ver voorbij de landsgrenzen tot de verbeelding blijft spreken. En heel wat buitenlanders die er speciaal een paar weken voor uit trekken om de tango te leren in Buenos Aires’ milongas, (tangozalen): het enige wat je nodig hebt is tijd: voor een langer verblijf is een goedkoop appartementje in een leuke buurt zo gehuurd.

Je zou kunnen zeggen dat Evita net als tango was: stoer en teder tegelijk, en nog altijd even geliefd. Deze first lady, echtgenote van president Juan Perón in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw, had een grote schare bewonderaars onder de armen en de arbeidersklasse van Argentinië, waar ze het voor opnam. Men beschouwde haar als de spirituele leider van de natie en ze groeide uit tot een icoon tot ver buiten de Argentinië. Wie de musicals en films aan haar zijn gewijd heeft gezien, weet dat ze ook een getalenteerd tangodanseres was. Zonder tango geen Evita. Zonder Evita, geen Buenos Aires zoals we dat vandaag kennen. En wie de stad voor het eerst bezoekt kan er niet omheen: er zijn nogal wat toeristische trekpleisters aan haar naam verbonden.

Ten eerste is er het befaamde Casa Rosada – het roze huis. Dat staat trots in het midden van de stad aan Plaza de Mayo, een groot plein waar Evita een historische toespraak deed vanaf haar roze balkon, tegenover een massa mensen die zich voor haar op het plein had verzameld. In de gedramatiseerde versie staat deze speech beter bekend als ‘Don’t Cry for me Argentina’ (in de vertolking van Madonna) oftewel ‘Huil niet om mij Argentina’ (in die van Pia Douwes).

Evita stierf een dramatische en vroege dood op het hoogtepunt van haar populariteit, en aanvankelijk was het de bedoeling dat er een mausoleum voor haar zou worden gebouwd groter dan het vrijheidsbeeld. Daar staken revolutionairen een stokje voor; na allerlei bizarre omzwervingen (waaronder nota bene een tijdelijk verblijf in een Europees graf en het Spaanse onderkomen van haar weduwnaar en zijn nieuwe vrouw) werd ze bijgezet in haar familiegraf op de begraafplaats La Recoleta. Die locatie, midden in een chique wijk waarin je je in Parijs waant, is sindsdien een klein bedevaartsoord geworden, en niet alleen voor Argentijnse bewonderaars: buiten Argentinië kent het gros der mensheid Eva Perón vooral van de musical. Voor musicalfans is het toch wel erg verleidelijk om een bezoekje te brengen aan de begraafplaats, en er een melancholisch deuntje te neuriën. Het is natuurlijk een beetje morbide; maar men doet het vrolijk tussen het shoppen en een museumbezoek door, met een ijsje toe.

 
Een mooie afsluiting van onofficiële Evitatour, als je het zo wil noemen, is het bijzonder plezierige Evitamuseum. Het museum is gevestigd in een prachtige villa niet ver van haar laatste rustplaats, met in de tuin – heel handig na een dag lang door de stad struinen – een uiterst sfeervol terras. Het populaire restaurant dat bij het museum hoort blijft na sluitingstijd van het museum geopend voor het diner. En in in Argentinië betekent dat tot behoorlijk laat. Wie een Nederlandse etenstijd wil handhaven treft hier lege restaurants; pas rond een uur of tien wordt het druk. Een beetje zoals in Barcelona dus, maar dan nog later.

Maar het is het wachten waard, want in Buenos Aires kan uitstekend worden gegeten. De favoriete restaurantbuurt van de stad, Palermo Hollywood (zo genoemd omdat er zoveel mensen uit de film- en televisiewereld wonen) is overdag stil, maar ‘s avonds opent er het ene na het andere gezellige restaurant zijn deuren is het er een drukte van jewelste.

Natuurlijk is er in een wereldstad als Buenos Aires eten voor alle smaken en budgetten aanwezig, maar waar je eigenlijk met geen mogelijkheid omheen kunt is de alomtegenwoordigheid van enorme stukken sappig vlees het menu. En terecht, want het Argentijnse vlees is het beste ter wereld; goedkoop, smaakvol, zonder fratsen recht van de Pampa’s – Argentinië’s eindeloze grasvlakten, waar vee alle ruimte heeft om naar hartenlust te grazen. De buurt zit dan ook vol met typische grillrestaurants, die men hier ‘parillas’ noemt.

 
De naam ‘Hollywood’ slaat maar op een klein gedeelte van Palermo, de grootste en populairste buurt van de stad. Er is ook een Palermo Soho, een Palermo Queens, en zelfs een Palermo Dead – zo genoemd vanwege de grote begraafplaats die je er vindt, waar overigens Evita’s presidentiële echtgenoot ligt begraven. Overdag steekt Palermo Soho er met kop en schouders bovenuit: dit is het winkelwalhalla van Argentinië. Kleine kledingwinkeltjes, design van lokale ontwerpers, hip en klassiek; er is voor elk wat wils. En wat mooi meegenomen is: in Argentinië is alles net een slag goedkoper. Uiteraard is er voor de winkelaars een grote hoeveelheid lunchrooms, cafés en terrassen om neer te strijken en elkaar te begluren. Na sluitingstijd duikt men de flitsende cocktailbars in voor een aperitief. Of, iets minder verfijnd, maar bijna net zo populair als bier: een glas Fernet, een Italiaanse kruidenlikeur die met cola wordt gedronken. Hoewel sommige mensen er nooit aan wennen – het is wel eens omschreven als Listerine met dropsmaak – is het toch het proberen waard, al was het maar om jezelf even Argentijn te wanen.

Op zondag verschuift de focus van de koopjesjagers van Palermo naar San Telmo: daar vindt de bijzonder bruisende antiekmarkt plaats. Rondom de markt komt de hele buurt tot leven met straatartiesten, muzikanten, tangodansers en clowns op stelten. ‘Antiek’ mag hier heel ruim worden opgevat: vaak zijn de oudste relikwieën de verkopers zelf. Ze bieden met hun koopwaren een kijkje in de geschiedenis van Argentinië waar geen museum aan kan tippen. San Telmo heeft een heel ander karakter dan bijvoorbeeld Palermo en Recoleta: hoewel het er ‘s nachts onguur kan worden, hangt er overdag een verwelkomende, artistieke sfeer van antiquariaten, kunstgalerietjes, excentrieke vintage-winkeltjes en lokale cafés.

De markt strekt de volle lengte van de knusse, met kinderkopjes bestrate Calle Defensa, en komt tot een hoogtepunt van gezellige drukte op Plaza Dorrego. Daar zetten de omringende restaurants ‘s avonds na het opdoeken van de marktstalletjes hun terrassen op, en wordt een deel van het plein een openlucht-milonga, waar je als toeschouwer gratis kan genieten van een spontane tangoshow.

 
Op zondag kun je zonder problemen een hele dag in San Telmo zoet zijn, maar als de zon schijnt lonkt het park. Parque tres de Febrero om precies te zijn – Buenos Aires’ evenknie van bijvoorbeeld Central Park in New York. Zonnig, uitgestrekt, vol joggers die al rennend met elkaar flirten, picknickende families en verliefde stelletjes, die bijna zonder uitzondering een thermosfles bij zich hebben met heet water voor hun geliefde drankje: maté. Argentijnen verzot op maté: een alternatief op thee dat in feite een brouwsel is van gedroogde blaadjes van een soort hulst. Het wordt gedronken uit ronde kopjes, door een stalen rietje. Er hoort een klein ritueeltje bij wat men je maar al te graag uitlegt: het is de bedoeling dat je het niet voor jezelf houdt: een maté gaat het gezelschap rond. Dat past goed bij de joviale natuur van Argentijnen: de kans is groot dat als je in gesprek raakt met een nieuwsgierige Argentijn, hij of zij je een maté aanbiedt. De smaak is licht bitter – maar maté wordt vaak met veel suiker gedronken.

 
Parque tres de Febrero staat in de volksmond bekend als Bosques de Palermo (de bossen van Palermo) omdat het grenst aan de straten van deze prachtige buurt. In het park strijkt men neer aan de oevers van een aantal meren (waarop kan worden gewaterfietst), en struint door een romantische rozentuin of een uitzonderlijk grote Japanse tuin. Nabij het park zijn ook een gigantische stalen bloem (Floris Generica) te bewonderen en, misschien wel het opmerkelijkst, een planetarium dat eruitziet als een UFO. Die laatste twee doen het uiteraard goed bij kinderen en bijgevolg zie je in die op het gras rondom deze attracties de meeste families.

 
Vlakbij het park bevindt zich ook het Campo de Polo – het polostadion. Nergens ter wereld is polo populair en wordt er op zulk hoog niveau gespeeld als in Argentinië: als er een wedstrijd is, is dit een unieke ervaring om die bij te wonen ook al heb je geen kaas gegeten van de spelregels. De prachtige paarden, de überstoere polospelers, en vooral het publiek waarmee je de tribune deelt, vormen al een belevenis op zich. Het moge duidelijk zijn: Buenos Aires houdt niet op bij tango en Evita. Het begint er maar nét.

Slaaptip:

Het moderne en luxueuze Vitra Hotel bevindt zich in het hartje van Palermo Hollywood, een van de levendigste restaurantbuurten van Buenos Aires. De met smaakvol design ingerichte kamers bevinden zich rondom een binnenplaats met veel glas, met daaronder een ruime gym met zwembad. Het eigen restaurant, Jolie Bistro Moderno genaamd, is al een traktatie, maar breng vooral ook een bezoekje aan het nabije Las Cabras (geen website: op de hoek van de straten Fitz Roy en El Salvador), een van de gezelligste én lekkerste steakrestaurants van de Argentijnse hoofdstad – en dat wil wat zeggen hier!