Frans-Guyana: de Europese Amazone

Frans-Guyana is een van de vreemdere hoeken van het Zuid-Amerikaanse continent — en Europa, want in feite is het geen land, maar een Frans departement. Reizen kan er flink ingewikkeld zijn, maar wie er de tijd voor neemt, treft pal naast Suriname een vergeten wereld, én, met een beetje geluk, een raketlancering.

De 250 duizend inwoners van Frans-Guyana wonen vooral langs de kust. Behalve Europeanen zijn dit ook uit de nakomelingen van Afrikaanse slaven, Aziatische contractarbeiders, Libanezen, Brazilianen en inheemse volken die er, ver van de bewoonde wereld, vaak nog zeer traditionele levensstijlen op nahouden. Net als in buurland Suriname wordt het grondgebied grotendeels ingenomen door het Amazoneregenwoud, dat vanaf hier tot in Bolivia strekt. De jungle overwint er alles: zelfs nieuwe wegen worden binnen de kortste keren opengescheurd onder de invloed van de woeste natuur en de ongetemde elementen. Het grootste nationale park (dat meteen ook het grootste nationale park van Europa is), het Parc amazonien de Guyane, is vanaf de kust alleen per vliegtuigje of rivierboot te bereiken. Hier bevindt zich de meerderheid van de ontzagwekkende biodiversiteit van het departement, die de rest van Frankrijk rijkelijk overschaduwt met 5500 plantensoorten, 700 vogelsoorten en 177 soorten zoogdieren — om van de insecten nog maar niet te spreken.

 
Het bescheiden toerisme dat het land trekt is dan ook niet zozeer gericht op de hoofdstad Cayenne of andere plaatsen. Het is vrijwel volledig gericht op de natuur. Langs de kust kunnen er vogelrijke moerassen worden bezocht waar het ook wemelt van kaaimannen: bijvoorbeeld in het Tresor Natuurreservaat vlakbij Cayenne. Het bekendste eiland voor de kust is het zogenoemde Duivelseiland, 11 kilometer buiten de kust van Kourou, dat onderdeel van een beruchte gevangenis uitmaakte die tot en met de eerste helft van de vorige eeuw in gebruik was. Het eiland geniet bekendheid dankzij de ontsnapping van een van de gevangenen, de Fransman Henri Charrière. Zijn ongelofelijke relaas van 12 jaar gevangenschap werd vervat in het boek en de film Papillon.

Vooral in het noordwesten zijn de stranden populaire nestgronden van zeeschildpadden; Plages les Hattes ziet jaarlijks tussen april en juli een recordhoeveelheid lederschildpadden terugkeren. Dieper het binnenland in strekken savannes en dichte jungles, waar riviertochten in het bijzonder een populaire aangelegenheid zijn. Op een klein bootje de schier ondoordringbare wildernis verkennen is dan ook een erg bijzondere ervaring: tussen verafgelegen dorpjes kan er veel wild worden gespot, zoals capibara’s, apen en kaaimannen. Deze ‘cruises’ worden doorgaans aangeboden in een lokaal soort prauw, pirogue genaamd. Veelal navigeren deze over de Maroni rivier, die de grens met Suriname vormt. Maar ook de Approuague, met wilde stroomversnellingen, en de Sinnamary, die tot diep in het Amazoneregenwoud doordringt, zijn levensaders van de jungle die waarlangs veel natuurschoon kan worden bewonderd en inheemse en Braziliaanse gemeenschappen kunnen worden bezocht.

 
In schril contrast met de traditionele leefgewoonten van deze gemeenschappen en al het natuurschoon dat hen omgeeft, staat het Centre Spatial Guyanais, de ‘spaceport’ van het Europese ruimtevaartprogramma. In 1964 al werd Frans-Guyana uitgekozen als de ideale locatie voor raketlanceringen. Ten eerste omdat het zich zo dicht bij de evenaar bevindt dat er minder brandstof nodig is om raketten in een baan om de aarde de lanceren, maar ook omdat het zich dichtbij de open zee bevindt, waarin de lagere trappen van de raketten veilig kunnen worden afgeworpen zonder dorpen of steden in gevaar te brengen. Er is nog wel een risico dat de raketonderdelen op de the Îles du Salut terecht komen waar het voornoemde Duivelseiland onderdeel van uitmaakt. Daarom moeten deze eilanden dan ook voor elke lancering worden geëvacueerd.

De spaceport kan worden bezocht; de tours die er worden gegeven zijn voor EU-bewoners zelfs gratis. Er is ook een klein museumpje dat een bezoekje waard is, maar het is natuurlijk het meest bijzonder als je je bezoek aan Frans-Guyana zo kunt uitmikken dat je een lancering kunt zien. Er zijn een aantal speciale plekken op 5-6 kilometer vanaf het lanceerplatform waar toeschouwers een perfect uitzicht op de lanceringen hebben, maar aangezien de (gratis) plaatsen er snel zijn uitverkocht, loont het zeker de moeite om het vooraf te plannen. Het schema van de lanceringen staat op de website van de Ariane Space Group en de plekken kunnen worden gereserveerd op de website van het Centre Spatial Guyanais zelf. Nergens anders ter wereld kun je in één reis zowel mensen in uiterst eenvoudige traditionele dorpjes in de jungle, en op een futuristische ruimtevaartbasis treffen.