Te voet door de slimste stad van de VS

Boston is de slimste en compactste metropolis van de Amerikaanse oostkust. Sinds de voltooiing van een stedenbouwkundig megaproject is het autoverkeer er grotendeels onder de grond verdwenen. Daarmee zijn weg én lucht vrijgemaakt voor voetgangers. Reisjournalist Jurriaan Teulings nam voor Tix een kijkje in de stad van twintigers, presidenten, en Facebookmiljonairs.

 
Het stoplicht staat op rood. Onder de wachtenden een jongen en meisje, joggend op hun plaats. Ze willen, net als de rest, de brug over van het centrum van Boston naar Cambridge. Dat begint aan de andere kant van de rivier, en daar wonen ze waarschijnlijk. Nergens anders in Amerika wereld wonen zoveel twintigers. Behalve Harvard en MIT, twee van de meest prestigieuze universiteiten ter wereld, telt Cambridge nog een stuk of zes andere universiteiten en hogescholen. Het is ‘s werelds meest vruchtbare grond voor Amerikaanse presidenten (acht, inclusief de huidige) en Nobelprijswinnaars (129 maar liefst) die op enig punt in hun carrière verbonden zijn geweest aan de aanwezige universiteiten. Die joggers dus: America’s finest.

Groen. De jongen stuitert weg, het meisje erachteraan; haar blonde paardenstaart driftig dansend in het gele licht dat zo typerend is voor New England. Verderop bestrijkt datzelfde licht het universitair historisch erfgoed aan de lommerrijke campusgronden, bekend uit talloze films over Amerika’s elite van vroeger tot nu. Boston’s bright minds schonken de wereld de telefoon, narcose en wegwerpscheermesjes – maar óók Facebook. In de film The Social Network, werd de rumoerige, zeer recente geschiedenis van ’s werelds grootste sociale netwerk belicht. Nu staren bezoekers dromerig naar een raampje waarachter het miljardenidee het levenslicht zag. Lokale studenten wijzen je er graag op.

Daniel Andrew, oprichter van Unofficial Hahvahd Tours, kan zich de geboorte van Facebook op de Harvardcampus nog goed herinneren. Aanvankelijk was het netwerk uitsluitend toegankelijk voor mensen met een e-mailadres van Harvard. De jongens die aan de wieg stonden, nu allemaal op z’n minst multimiljonairs, waren zijn jaargenoten. Zo gaat dat in deze contreien: als je er in 1988 rechten was gaan studeren dan had je de collegebank gedeeld met Barack Obama. Andrew zelf hield het bij een bescheidener onderneming, maar niettemin zijn de tours – ‘Hahvahd’ is een fonetische spelling van Harvard in het lokale accent – een groot succes. Zo populair zelfs, dat de officiële tours van Harvard zélf definitief in de schaduw zijn komen te staan.

Drie keer per dag worden nieuwsgierigen op Harvard Square, in hartje Cambridge, uitgenodigd voor de tour, die wordt bedacht en begeleid door Harvardstudenten zelf. De tours zijn gratis – hoewel een fooi zeer op prijs wordt gesteld. Omdat het rechtstreeks van de studenten zelf komt, zitten ze niet alleen vol smeuïge feiten over de geschiedenis, maar ook over het dagelijks leven van de studenten aan ’s werelds beroemdste universiteit. Populair is de traditionele primal scream, waarbij een duizendtal studenten vlak voor de examenperiode naakt over Harvard Yard rent, en luidkeels alle studiefrustraties uit. De tour is gelardeerd met grappen en grollen over dit soort details, met dat typische, aan maniakale waanzin grenzende enthousiasme waar ze in Amerika een patent op lijken te hebben.

[new_royalslider id=”44″]

 
En het gaat allemaal te voet. Want: Boston is dé Amerikaanse wandelstad bij uitstek. Vindt men er zelf ook; althans, het wordt met gepaste trots bij aankomst op het vliegveld al omgeroepen. Nu meer dan ooit, sinds de voltooiing van de Big Dig. Dit mammoetproject, waarbij een groot deel van Bostons snelwegen in ondergrondse tunnels werd geleid, liep dwars door de oude binnenstad. Mét alle ongebudgetteerde verrassingen en regelmatige stilleggingen van dien: ondergronds stuitte men niet alleen op oude funderingen maar ook op schepen die gezonken waren voordat de betreffende delen van de stad waren drooggelegd. Een dik decennium leek Boston één grote bouwput: het werd de duurste stedenbouwkundige onderneming in de geschiedenis van de Verenigde Staten, zo omstreden én uit de hand gelopen dat de heisa rondom de Amsterdamse Noord-Zuidlijn er bij afsteekt als een dorps akkefietje. Maar het resultaat, officieel compleet sinds oudejaarsdag 2007, mag er zijn: van verkeersopstoppingen en –lawaai is nauwelijks meer sprake, en de lucht is een stuk schoner geworden. En daarmee ook de longen van de fervente joggers.

Of het nu joggend is, of gewoon wandelend: een schitterende haven, een zakendistrict vol imposante wolkenkrabbers en dure dames met kleine hondjes, levendige wijken vol bakstenen laagbouw en hip volk, statig historisch erfgoed, lommerrijke parken en chique winkelstraten – het is allemaal in een paar uurtjes te belopen. De eerste die de waarde van Boston als wandelstad inzag was de journalist William Schofield, de bedenker van The Freedom Trail. Dat was in de jaren vijftig van de vorige eeuw; lang genoeg geleden om in vergetelheid te verdwijnen als het niet zo’n verdomd goed idee was: alle belangrijke historische punten van de stad aan elkaar linken met een simpele, roodbakstenen lijn. De route is slechts vier kilometer lang en voert langs kerken, begraafplaatsen, parken en overheidsgebouwen die allemaal een belangrijke rol hebben gespeeld in de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd, en het ontstaan van modern Amerika.

Hoewel de route gemakkelijk zelf te volgen is – immers, daar is die lijn voor –zijn er ook gratis smartphone apps ontwikkeld die elke van de zestien haltes langs de route van commentaar en video’s voorzien. Zes decennia na de opening van the Freedom Trail zijn er inmiddels veel meer routes uitgezet. Zo kruist deze bijvoorbeeld de Black Heritage Trail in de chique wijk Beacon Hill. Langs die route wordt een andere vrijheiddstrijd belicht: die van de Amerikaanse slaven. Massachusetts was de eerste Amerikaanse staat waarin de slavernij werd afgeschaft. Zodoende werd de hoofdstad Boston een vluchthaven voor slaven uit andere staten. Deze liberale voortrekkersrol leeft tot de dag van vandaag voort in Boston: Massachusetts was in 2004 ook de eerste Amerikaanse staat die het huwelijk openstelde voor paren van een gelijk geslacht. Wie weet, volgt er dus nog een regenboogroute.

Beacon Hill is een uitgelezen plek een historische wandeling op te fleuren met wat eigentijds winkelgenot. Van verse bloemen en handgemaakte schoenen tot gepolijst antiek: wie graag in zijn voetsporen een smeulend spoor van creditcardplastic trekt kan terecht in de talrijke exclusieve boetiekjes langs Charles Street. De luxe en historie van de wijk culmineren tot vijfsterrenhoogte aan het einde van de straat in het Liberty Hotel – voormalig bekend als de Charles Street Jail. De omgebouwde gevangenis waar ooit Duitse U-bootkapiteins en belangrijke figuren uit de Amerikaanse geschiedenis (zoals Malcolm X) achter slot en grendel verdwenen, is nu een glitterati-magneet. Bij de opening in 2007 werd Cirque du Soleil uitgenodigd voor een show in de nok van de enorme lobby. Eén en al weelde, met dien verstande dat het gevangenisthema door de architecten slim in ere is gehouden. Een mooie plek, niet alleen om te logeren, maar ook om gewoon een drankje te drinken met een blik op de beau monde van Boston.

 
Achter het hotel stroomt de Charles River, met aan de overkant Cambridge. De jonge joggers die over de brug richtig collegezaal en zonnige toekomst stuiven, passeren allereerst de progressieve architectuur van MIT. Het Massachusetts Institute of Technology, dat ooit de eerste architectuurfaculteit van het land opende, heeft een naam hoog te houden: alleen al in het afgelopen decennium rezen er ontwerpen van ster-architecten als Steven Holl, Charles Correa, Fumihiko Maki en Frank Gehry (foto) uit de grond. Ook allemaal beloopbaar, hoewel de afstanden hier net wat groter zijn dan in centraal Boston. Fietsen kan ook: het Liberty Hotel stelt gratis fietsen ter beschikking en de lokale overheid heeft de afgelopen jaren flink geinvesteerd in een netwerk van fietspaden. Bovendien is enkele jaren geleden ook Hubway: Boston’s eigen publieke fietsenplan met 1.300 fietsen verdeeld over 140 huurstations in Boston en omgeving. Wandelstad Boston is nu dus ook hard op weg een heuse fietsstad te worden – een passende ontwikkeling voor de autoluwe minimetropolis.