Het mile-high stoelengevecht

Is het naar achteren zetten van de rugleuning van je vliegtuigstoel een recht? Of is het juist een plicht om rekening te houden met de passagier achter je? In economy class laait die discussie regelmatig hoog op. Reisjournalist Jurriaan Teulings (1m88 lang met gezonde knieën) heeft er regelmatig mee te maken.

De afgelopen weken is het debat rond één van de grootste ergernissen in de vliegtuigcabine opgelaaid, namelijk: de kwestie van het achterover leunen in een krappe economy class. Is dat asociaal tegen de persoon achter je, of is het je recht? Het is een beetje een Zwarte Pieten-discussie: de kwestie keert met gezette tijden terug maar de onenigheid blijft onverminderd groot.

Dit keer was de aanleiding een incident in de Verenigde Staten. Op een vlucht van United Airlines had een passagier een zogenaamde ‘Knee Defender’ aangebracht op de stoel voor hem. Dit is een plastic apparaatje dat de mogelijkheid om een stoel naar achteren bij te stellen blokkeert. Fijn voor de knieën van de persoon die hem aanbrengt, maar de passagier voor hem, waarvan de rugleuning alleen nog maar rechtop kan staan, is de pineut. In dit geval werd de dame die in die stoel zat dan ook razend en gooide haar achterbuur een glas water in het gezicht. Het liep zó hoog op tussen de twee passagiers, dat het vliegtuig een tussenlanding moest maken om de twee van boord te zetten.

 
Die Knee Defender wordt nu door de meeste luchtvaartmaatschappijen verboden, maar dat lost het probleem niet op. De vraag blijft: die paar centimeters tussen je knieën en de stoel voor je, zijn die van jou, of van de passagier die voor je zit? Oftewel: heeft de passagier voor je het recht op comfort ten koste van jouw knieën?

Die vraag speelt natuurlijk vooral als je zelf lang bent. Een blogger van de New York Times schreef dat hij vond dat je hem maar moest betalen als je hem zijn ‘recht’ om zijn stoel naar achteren te zetten wou ontnemen. Want hij had voor dat recht betaald. Daarbij liet hij ook weten dat hij zélf het probleem met zijn knieën niet had: hij was niet lang. Maar aangezien lange mensen volgens hem heel veel voordelen genieten (ze zouden meer verdienen, en over de toonbank heen kunnen kijken) mochten ze daar ook wel eens een nadeel van hebben.

Het enorme aantal boze en juist meelevende reacties op die blog post maakte duidelijk hoe omstreden dit onderwerp is. En dat het onbegrip het grootste is tussen lange en kleine mensen. Een van de reacties kwam van een vriendin. Ze schreef: ‘Ik vind dit echt zo belachelijk! Ik betaal voor een stoel waarin ik kan slapen op een lange vlucht dat de persoon achter me te lang is voor de stoel kan ik toch niks aan doen? Maar ik mag wel de rest van de reis rechtop zitten?!’

Zij is dus duidelijk van het kamp dat vindt dat de ruimte achter haar stoel ook van haar is. En daar zit natuurlijk wel veel in. Per slot van rekening heeft ze een stoel gereserveerd die achteruit kan. Maar de persoon achter je kan er natuurlijk ook verder weinig aan doen – hij of zij kan zijn of haar knieën niet even demonteren en opbergen in het bagagevak. En om die nu een urenlange lijdensweg te laten doorstaan omdat jij je recht mag uitoefenen is wel erg cru. Net zo asociaal als zo’n Knee Defender inzetten, als je het mij vraagt.

Tot de luchtvaartmaatschappijen er een oplossing voor hebben gevonden blijft het dus een precaire zaak. Helemaal als je zelf lang bent. Want dan wordt het wel erg moeilijk om een kant te kiezen in het debat. Aan de ene kant wil je omwille van je eigen knieën dat de persoon voor je zo rechtop mogelijk blijft zitten. Maar aan de andere kant wil je zelf ook wel eens lekker achterover leunen. Maar als je niet wil dat een ander je knieën plet, dan moet je het ook niet bij een ander doen. Dat is een dilemma waar kleinere mensen geen last van hebben, en vanuit dat kamp hoor je dan ook de meeste argumenten dat ze voor hun ruimte hebben betaald, er dus recht op hebben, en dat de persoon achter hen maar blij moet zijn dat die kan basketballen en bij de hoogste plankjes in de keukenkast kan.

Het beste blijft het natuurlijk om het eerst even aan te kondigen dat je de stoel achteruit gaat zetten. Zo kan de persoon achter je tenminste even anders gaan zitten en zijn of haar laptop uit de gevarenzone halen. Dat voorkomt al veel irritatie. Veel mensen zullen dat echter niet doen uit angst voor een confrontatie: wat als de persoon achter je bezwaar maakt? Dan moet je een discussie aan gaan waar je geen zin hebt. Laat hen er maar over beginnen, denkt men. En de persoon achter hen zit ondertussen te koken van ingehouden woede omdat ze zelf liever ook de confrontatie uit de weg gaan. Veel troost biedt het op zo’n moment niet, maar het is goed te bedenken dat het uiteindelijk niet aan de ‘asociale’ passagier voor of achter je ligt. Je zit, vrij letterlijk, allebei in hetzelfde schuitje. Uiteindelijk is het de schuld van de luchtvaartmaatschappij die zijn cabine zo heeft ingericht, of niet soms?

Dat valt nog te bezien. Die inrichting kan wel anders, bijvoorbeeld door een stoelontwerp te gebruiken waarbij niet de achterkant van de stoel naar achteren gaat, maar de zitting naar voren. Dit heeft immers hetzelfde effect: de hoek van rugleuning wordt groter waardoor je achterover kunt gaan zitten. Alleen moet je voor dat comfort wel wat eigen beenruimte inleveren. Zo blijft heeft de beslissing om lekker achterover te gaan leunen bij jezelf, maar is het negatieve effect op je beenruimte ook je eigen keuze. Bijkomend voordeel is dat de passagier achter je, doordat jouw zitting naar voren is gegaan, juist méér beenruimte krijgt.

Klinkt ideaal, nietwaar? De Hongkongse luchtvaartmaatschappij Cathay Pacific hád zulke stoelen. Maar kreeg er zoveel klachten over dat ze inmiddels zijn vervangen door ‘gewone’ economy class stoelen. Van het soort waarbij je dus ineens de kruin van de passagier voor je ziet in plaats van de aflevering van Friends. Wat blijkt: passagiers vinden het wél oké om andermans beenruimte te beperken ten voordelen van hun eigen comfort, maar oh wee als het bijstellen van de rugleuning in plaats daarvan ten koste gaat van eigen beenruimte.

De luchtvaartmaatschappij blijkt geen boosdoener – die geeft de klant gewoon wat hij wil, en de klant is asociaal. Treurig, maar waar. Maar laten we het niet bij deze sombere conclusie laten. Er wordt aan een oplossing gewerkt. Al was het maar omdat de luchtvaartmaatschappij die deze vindt op veel tevreden klanten kan rekenen. Zo ontwierp de Londense designfirma Seymourpowell een stoelrij waarbij de grootte van de drie individuele stoelen in de rij kan worden aangepast.

 
Helemaal ideaal ziet het er nog niet uit – het lijkt er niet op dat de hoek van de rugleuning erg veel kan worden vergroot. Maar het biedt tenminste een oplossing voor het conflict tussen dikke en dunne passagiers – nóg zo’n heikel punt.

Iets meer hoopgevend voor degenen die toch vooral het schermpje van hun entertainment-systeem op een prettige kijkafstand willen houden (en hun hete koffie niet in de schoot blieven) is het ‘reis-ecosysteem’ van de Singaporese startup Airgo. Het is nog nergens in gebruik genomen, maar men won er bij voorbaat al een prestigieuze Red Herring design-award mee.

Screenshot via Airgodesign.com

 
Hier is te zien dat met het voorgestelde Airgo design de passagiers elkaar zo min mogelijk in de weg zitten. Het is nog niet helemaal duidelijk of dat in de praktijk ook zo zal werken, maar laten we hopen dat airines meelezen. Tot die tijd zullen we het moeten doen met een beetje vliegtuig-etiquette én het handigheidje van Tix, waarbij je je vliegticket niet alleen kan sorteren op prijs, maar ook op beenruimte.

 
Vind jij dat het je recht is om achterover te zitten ten koste van de ruimte van de passagier achter je? Of zou je juist een Knee Defender willen aanschaffen om de passagier voor je die mogelijkheid te ontnemen? Laat het ons hieronder weten!